به گزارش روابط عمومی فرمانداری شهرستان سلماس به نقل از خبرگزاری ایرنا، سلماس شهری در آذربایجان غربی با قدمتی بالغ بر 10 هزار سال سکونت انسان است و قدیمی ترین روستای مسکونی این شهرستان به نام کول تپه 9 هزار سال عمر دارد.
این شهرستان به عنوان تنها شهر شطرنجی آذربایجان غربی و اولین شهر شطرنجی ایران است و از زمان زلزله 1309 دیلمان با نمادها و المان های شهری با قدمت خود همواره موردتوجه سلماسی ها و گردشگران بوده است.
آیین ها، غذاهای محلی، نواها، گویش ها و پوشش های محلی زنان و مردان از جلوه های دیگر مردم شناسی در این شهرستان است که توجه هر گردشگری را به خود جلب می کند.
آب و هوای چهارفصل، دشت حاصلخیز، وجود چشمه سارها، آبشارها، تنوع پوشش گیاهی در کنار بناهای تاریخی و بقاع متبرکه نیز از جاذبه های گردشگری این شهرستان به شمار می رود؛ تا جایی که در کتاب های تاریخی از سلماس بنام شهری نیکو که بازارهای خوب و مسجدی سنگی داشته، یاد شده است.

به گفته سرپرست میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سلماس، نتایج حفاری های به عمل آمده از تپه تبان، قارنی یاریخ و زنجیر قالا، قدمت سلماس را به زمان ماد مربوط ساخته است؛ بر این اساس سلماس در دوره اشکانیان یکی از ایالت های حایل بین ایران و روم بود که پس از شکست خسرو اشکانی، ضمیمه متصرفات ساسانیان شد.
افراسیاب گراوند افزود: قلعه کوراوغلو هدر، امامزاده کهنه شهر، امامزاده برگشاد (امامزاده هشتم)، آبشار خورخورا، کلیسای هفتوان، قلعه چهریق، رودخانه زولا چای، تالاب چیچک، آب گرم ایستی سو، سنگ نگاره خان تختی، حمام شیخ، مسجد آقا یا مسجد امام حسن (ع)، آغ داغ قلعه سی و تپه اهرنجان از جمله آثار تاریخی و گردشگری سلماس به شمار می رود.
وی اظهار داشت: ساخته شدن کلیسا در سه کیلومتری جنوب شهر سلماس و در روستایی به نام هفتوان نیز وجود تنوع ادیان و زندگی مسالمت آمیز پیروان سایر ادیان توحیدی در این منطقه را در کنار مسلمانان نشان می دهد.
این شهرستان دارای جاذبه های گردشگری و تاریخی بسیاری است که معرفی بخشی از آنها خالی از لطف نیست.

**حمام شیخ
بر اساس اسناد تاریخی بنای تاریخی حمام شیخ که امروزه به موزه مردم شناسی تبدیل شده، پس از زلزله ویرانگر 1309 در بخش جدید شهر با معماری سنتی ایرانی ساخته شده و بانی آن مرحوم محمد تسوجی بوده که در مدت سه سال ساخته شده است.
این حمام تاریخی تنها اثر باقیمانده از معماری سنتی در شهر سلماس به شمار می رود که در سال 1379 به کوشش اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

**دره دریک و دره تمر
دره دریک که رودخانه ای به همین نام در آن جریان دارد از چشم اندازهای بدیع و دیدنی سلماس است و حیات وحش اطراف به خصوص آوای کبک ها جزو جاذبه های مهم این شهرستان به شمار می رود.
دره تمر در جاده هشتیان که به چمنزارهای دامنه کوه پیر چاوش و زولا ختم می شود از مناطق خوش آب و هوای سلماس است و در حقیقت تفرجگاه اصلی مردم و مسافران سلماس محسوب می شود.

**آب گرم ایستی سو
آب گرم ایستی‌سو در یک کیلومتری روستایی به همین نام قرار دارد و آب گرم در این منطقه از چند نقطه کوه به پایین سرازیر می‌شود و آب آن مملو از املاح مفید با خاصیت‌های درمانی است.
افراد زیادی که مبتلا به بیماری جذام و اگزما بودند با مراجعه به این آب گرم و آب تنی در آن به بهبودی کامل رسیدند.
سرپرست میراث فرهنگی سلماس در این خصوص گفت: امسال مناطق آب درمانی و آبگرم این شهرستان به عنوان فرصتی برای جذب گردشگر ساماندهی شده است.

**تپه تاریخی اهرنجان یا کول تپه
قدمت تپه تاریخی اهرنجان که با نام کول تپه نیز شناخته می‌شود، به دوران پیش از تاریخ ایران باستان می‌رسد.
این تپه قدمتی بالغ بر ۹ هزار سال دارد و به‌عنوان کهن‌ترین منزلگاه جوامع بشری در استان معرفی شده است.
اشیایی همچون سنگ‌های آبسیدین، وسایل و ابزارآلات سفالی و سنگی در این محوطه کشف شده که گواه تمدن کهن این منطقه از کشور است.
نمونه آثار کشف شده در تپه تاریخی اهرنجان در هیچ یک از مناطق باستانی دیگر مشاهده نشده است.

**نقش برجسته خان تختی
نقش برجسته خان تختی در ۱۷ کیلومتری جاده سلماس به ارومیه واقع شده و روی آن حجاری‌های شاپور اول دومین شاه ساسانی نقش بسته است.
این نقش برجسته یادمانی است از پیروزی شاپور اول ساسانی بر والریانوس (پادشاه روم) که وی را سوار بر اسب نشان می‌دهد، در حالی که والریانوس در مقابلش زانو زده است.
این نقش برجسته روی کوه معروفی به نام پیرچاوش در روستایی با همین نام قرار دارد.

**کلیسای آخته خانه
این کلیسا یکی از بناهای تاریخی است که در جنوب غربی سلماس در روستایی با همین نام واقع شده و قدمت این کلیسای تاریخی به سال ۱۲۶۹ هجری شمسی می‌رسد.
پلان این کلیسا مستطیلی شکل است و در سالن اصلی کلیسا چهار ستون مدور آجری قرار دارد، گنبد آجری مرکزی روی ستون‌های فوق اجرا شده که هم‌اکنون از بالای کلیسا خارج شده و در کنار آن بر زمین قرار گرفته است.

**کلیسای مارسرکیس
کلیسای مارسرکیس در روستای خسروآباد نیز از دیگر بناهای تاریخی این شهر است و اهالی این منطقه معتقدند که در دوران ساسانیان، زمانی که خسرو پرویز صلیب حضرت مسیح را با خود به ایران آورد، آن را در این کلیسا نگهداری کرد و سپس در زمان صلح ایران و روم به رومیان اهدا شد.
این کلیسا از سنگ‌های آذرین تراش‌دار و ملاط آهک ساخته شده است و دو لوح به زبان سریانی کلاسیک نیز در این کلیسا دیده می‌شود.
این کلیسا که به ثبت ملی رسیده، در حال حاضر فعال است و ارامنه از آن استفاده می‌کنند.

**تالاب آق زیارت
تالاب آق زیارت در ۲۰ کیلومتری شهر سلماس واقع شده و مساحت آن گاهی به ۱۰ هکتار می‌رسد.
هیچ رودخانه دائمی به آن نمی‌ریزد و آب‌های سطحی و گاهی طغیان رودخانه زولاچای منبع تامین آب این تالاب محسوب می‌شود.
این تالاب فصلی آب شیرینی دارد که ارتفاع آن از سطح دریا یک هزار و ۴۰۰ متر است.

**کلیسای هفتوان
کلیسای هفتوان در روستایی با همین نام در سه کیلومتری جنوب شهر سلماس قرار دارد.
این کلیسای تاریخی در دوران صفویه و به دستور شاه عباس صفوی احداث شده است و از ویژگی‌ها و نکات جالب در مورد این کلیسا، ساخت آن از سنگ‌های سیاه رنگ آذرین است که به ظرافت و هنرمندی تمام حجاری شده و تراش‌های زیبایی بر آن نقش بسته است.
این کلیسا چند کتیبه به خط ارمنی و با نقوش مذهبی دارد که براساس آن‌ها احتمال می‌رود که قدمت این بنا به قرون ۱۳ و ۱۴ میلادی برسد.
بر اثر زلزله‌ای که در سال ۱۳۰۹ رخ داد، این کلیسا خسارات بسیاری دید و پس از آن مورد ترمیم و بازسازی قرار گرفت.

**آبشار دره خورخوره
آبشار دره خورخوره در جنوب سلماس، بین دو روستای سرگل و مهکان قرار دارد.
این آبشار در دل دره‌ای به عمق ۸۰ متر واقع شده است و از تفرجگاه‌های اصلی و زیبای این منطقه به شمار می‌رود.

**قلعه چهریق
قلعه چهریق در شمال رودخانه زولا در جنوب شرقی سلماس واقع شده است و باستان‌شناسان قدمتی برابر با هزاره نخست پیش از میلاد مسیح (ع) را برای این جاذبه گردشگری عنوان کرده‌اند.
تنها قسمت بالایی قلعه برجای مانده است و در وسط قلعه گودالی به چشم می‌خورد که به نظر می‌رسد انبار مهمات بوده است.
احتمال می‌رود حدود ۱۵۰ تا ۱۸۰ نفر در این قلعه ساکن بوده‌اند که نشان می‌دهد از قلعه‌های کوچک به شمار می‌رفته است. از ویژگی‌های آن دسترسی سخت و حتی غیرممکن به داخل آن از سوی دشمنان و بیگانگان است که گواه از امنیت بالای آن است.
این جاذبه های تاریخی و طبیعی تنها گوشه ای از زیبایی های شهرستان سلماس بود که معرفی شد و محال است کسی وارد آذربایجان غربی و شهرستان سلماس شود و از دیدن جاذبه های تاریخی و طبیعی آن شگفت زده نشود.
بر اساس گزارش این 61 اثر تاریخی سلماس در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده که در تعطیلات نوروزی پذیرای گردشگران داخلی و خارجی است.
شهرستان سلماس با 200 هزار نفر جمعیت در 90 کیلومتری شمال ارومیه و در کنار مرزهای ایران و ترکیه و ساحل دریاچه ارومیه واقع است.